The Times Şikeye Işık Tuttu

08.03.2013 Dünyanın en önemli gazetelerinden The Times, Türkiye'deki şike sürecine yönelik çok çarpıcı bir haber yayınladı. İşte haber metninin tamamı ve Türkçe çevirisi...

Geçtiğimiz ay İstanbul'a gelen The Times Londra yazarı Ashling O'connor'ın Türkiye'deki şike skandalına dair haberi yayına girdi. Ashling O'connor Türkiye ziyaretinde Yusuf Reha Alp ve Erdem Egemen'in yanısıra, Trabzonsporlu taraftarların görüşlerini de aldı. O'connor'ın Aziz Yıldırım'la görüşme talebi ise geri çevrildi.

İşte o yazı ve tercümesi... 

Türkiye Şike Ateşinden Kaçıyor

İki kıtayı birbirine bağlayan İstanbul, sporun cazibe merkezlerinden biri. Didier Drogba, Wesley Sneijder ve Dirk Kuyt gibi oyuncular için son bir büyük gelir kaynağı olan şehir, spor liderlerinin hem Avrupa hem de Asya’daki takipçileri memnun edebileceği de bir yer aynı zamanda...

Eğer işler yolunda giderse, Türkiye’nin bu en büyük şehri, 2020 Olimpiyatlarına ve Avrupa Şampiyonası’na aynı yıl ev sahipliği yapabilir.

Fakat Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), UEFA ve batılı politikacılar İstanbul üzerinde incelemeler yaparken, şehrin arka sokakları geçtiğimiz yıl yaşanan ve hiç var olmamış gibi davranılan şikenin izleriyle dolu.

Türkiye’nin en güçlü adamlarına yönelik polisin telefon kayıtları üzerinden yürüttüğü soruşturmayı takiben, ülkenin en saygın hâkimlerinden biri, bu kişiler hakkında şike, rüşvet, dolandırıcılık ve yasa dışı suç örgütü üyeliği suçlarından toplamda 42 yıldan fazla hapis cezasına hükmetti.

Yasa değiştirilerek şike için belirlenen azami hapis cezası 12 seneden 3 seneye düşürülmemiş olsaydı, cezalar çok daha büyük olabilirdi.

Mehmet Ekinci’nin 93 yönetici, futbolcu ve menajer hakkındaki hükmü arasında Fenerbahçe Başkanı Aziz Yıldırım’a şikeden verilen 3 yıl 9 aylık ceza da bulunuyordu.

Davanın yalnızca 2010-2011 sezonunun ikinci yarısını kapsadığı düşünülürse, durum oldukça ürkütücü. Birinci ligde oynanan 17 maçın tam 13’ü manipüle edilmiş…

Bunların 7’si Fenerbahçe’nin oynadığı müsabakalarken, 6’sı da Fenerbahçe’nin en yakın rakipleri olan Trabzonspor ve Bursaspor’un rakiplerine yönelik “teşvik primini” içeriyor maç sonuçlarına başkanlar arası anlaşmaya dayalı bir yaklaşımla etki edilmiş.

Yasa dışı bahse dair herhangi bir kanıt yok ancak organize suç örgütü liderleriyle olan bağlantılar, telefon görüşmelerinde ve buluşmalarda, polisin gizli operasyonları sayesinde kayda alınmış. Almanya’daki Bochum davasına benzer şekilde burada da ilk operasyonların esasen şikeyi açığa çıkarmak gibi bir niyeti yoktu.

Her ne kadar kulüp yöneticilerinin aldığı ciddi cezaların uluslararası futbol dünyasına da şok dalgaları yayması beklenilse de olan biten Türkiye dışına neredeyse hiç çıkmadı.

Aksine, Fenerbahçe şimdilerde cezalarıyla ilgili üst mahkemenin kararını bekleyen ve hapisten kefaletle serbest bırakılan mahkum yöneticilerinin liderliğinde Avrupa Ligi’nde çeyrek finalin eşiğinde duruyor.

Sezonun son maçında gol averajı farkıyla şampiyonluktan olan Trabzonspor ise hala adalet bekliyor. Taraftar birliği Bordomavi.net’in kampanyaları ve Nyon’da UEFA merkezinin önünde yapılan protestolara karşın Trabzonspor hala sesini duyurmak için çabalıyor.

UEFA Türkiye’deki davayla ilgili en başta “sıfır tolerans” yaklaşımını gütmüş... Genel sekreter Gianni Infantino’nun olaydan bir ay sonra Ağustos 2011’de Türkiye Futbol Federasyonu’na gönderdiği mektupta şike için “hatırı sayılır oranda kanıt”tan söz ediliyor.

The Times olarak okuduğumuz mektupta, UEFA TFF’ye Fenerbahçe’nin 2011-2012 sezonunda Şampiyonlar Ligi’nden men edilmesini, aksi takdirde çok daha ağır cezalarla neticelenebilecek olan kendi soruşturmalarını başlatacağını söylüyor (Makedonya Kulübü FK Podeba 2009 yılında Avrupa turnuvalarından sekiz yıl men edilmişti).

Bunun üzerine Fenerbahçe’nin yerine lig ikincisi Trabzonspor şampiyonaya katıldı. Ancak iki yıldır devam eden sürede ve 11 Fenerbahçe görevlisinin mahkûm edilmesinin üzerinden altı aydan fazla süre geçmesine karşın UEFA hala gereğini yapmış değil. TFF ise yöneticilerin suçlarını ayrı tutarak kulüpleri aklamış durumda.

Geçtiğimiz ay Uluslararası Spor Hukuku Gazetesinde avukat Alara E. Yazicioglu şu ifadeleri kullanmıştı: “Suç örgütü lideri olduğu belirlenen bir kişinin futbol federasyonundan ceza almaması mantığa aykırıdır. Sonucu etkilendiği kanıtlanan 13 maçın iptal isteğinin reddi anlaşılmazdır.”

Trabzonspor taraftarları ise UEFA’nın da işin içinde olduğunu iddia ediyor. Ağustos Ayında UniCredit ve Koç Holding’in sahip olduğu Yapı Kredi Bankası Şampiyonlar Liginin resmi sponsoru oldu üç yıllık sponsorluk bedelinin yaklaşık 10 milyon Euro olduğu tahmin ediliyor.

Türkiye’nin en zengin ailelerinden birinin oğlu olan Yapı Kredi müdürü Ali Koç ise, herhangi bir kanuna aykırı eylemde bulunmamış olsa da şikeli sezonda Fenerbahçe kulübü başkan yardımcısıydı…

Taraftarlar gizli bir ittifakın olduğu iddiasında. “Üç maymun oyunu bu duyma, görme, konuşma” diyor Trabzonspor taraftarı avukat Erdem Egemen. “Açıkça konuştuğunuzda siyasilerin baskısına maruz kalıyorsunuz.” Interpol ve FIFA’nın geçtiğimiz ay İstanbul’da gerçekleştirdiği şike çalıştayına katılan Egemen, konuşmacılarının hiçbirinin bu konuya değinmediğini de not ediyor.

Europol’un 2008’den bu yana oynanan 680 maçta şike olduğuna dair gündeme bomba gibi düşen açıklaması da tesadüfen çalıştayla aynı güne denk gelmiş. Bu maçların 79’u Türkiye’den ve Türkiye bu konuda listenin başında yer alıyor…

“Interpol ve FIFA yetkililerinden, Fenerbahçe’nin davasıyla ilgili konuşmamalarının rica edildiği izlenimini edindim” diyor Egemen.

Konuyla ilgili birçok insan sessiz kalmayı tercih ediyor ya da buna zorlanıyor. Davanın başsavcısı Mehmet Berk The Times’a konuşmayı kabul etse de yüksek kurul tarafından engellendi. Aracılardan edindiğimiz bilgiye göre o sezon İstanbul BB takımının forveti olan ve Fenerbahçe’ye gol atmaması için kendisine 100.000 Dolar teklif edildiğini polis ifadesinde söyleyen İbrahim Akın da konuşmaya yanaşmadı.

Görüştüğümüz taraftarlar isimlerinin verilmesini istemedi. Devletin savunma sanayi ihaleleriyle servet kazanan inşaat mühendisi Yıldırım da röportaj tekliflerini reddetti.

Bizimle konuşmayı kabul edenlerden biri, üç futbolcu ve dört kulüp yöneticisini bir ile üç yıl arasında futboldan men eden TFF disiplin komitesi üyelerinden olan Yusuf Reha Alp’ti.

Fakat Alp, kişilerin eylemleriyle kulüplerin birbirinden ayrılmasına yönelik TFF’nin kural değişikliğinden sonra Ağustos ayında görevinden istifa etti.

Bu değişiklik, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı ve Fenerbahçe taraftarı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen yıl Mart ayında İstanbul’da gerçekleşen UEFA Kongresi’nde yaptığı konuşmadan sonra gerçekleşti. Erdoğan, kulüpleri cezalandırmak milyonlarca masum taraftarı da cezalandırmak olur demişti.

Erdoğan’la yaptığı toplantının ardından UEFA Başkanı Michel Platini de bu prensibe katıldığını ifade etmişti. 2010-2011 şampiyonu sıfatıyla 64.1 milyon Türk Lirası elde eden Fenerbahçe hiçbir yaptırıma uğramadı…

“Kulüplerin olanlardan sorumlu tutulamayacağını söylüyorlar. Bu kesinlikle doğru değil” diyor Alp. “Öyle ya da böyle, cezalandırılmaları gerekiyordu. Birçok seçenek var. Kupalarını geri almak bunlardan biri.” Yusuf Reha Alp, UEFA’nın şikeden cezalandırılan kulüplerin puanlarının silinmesi ya da şampiyonluğunun tescilinin bozulmasını belirten yasasını uygulaması gerektiğini ifade ediyor.

Son karar beklenedursun, eleştirmenler Türkiye’nin gösterişli etkinliklere ev sahipliği yapması yerine, spor dünyasında geri plana atılması gerektiğini düşünüyor.

“Olimpiyat Oyunlarını ya da Euro 2020’yi istiyorsanız, en azından adil oyun ilkelerine itaat etmelisiniz” diyor Egemen.

“Birçok taraftar kupa elde ettikleri müddetçe bunu umursamıyor ama siyasiler umursamalı, Türkiye Futbol Federasyonu umursamalı… Futbolun özü şudur eğer ahlaki değerleriniz yoksa, hiçbir şeyiniz yok demektir.”

UEFA kurallarını uygulayacağını belirtmişti, lakin disiplin incelemesi dava resmen görülmeye başlamadan çok önce karara bağlanmak üzereydi.

"Dava UEFA disiplin komitesinin önünde bekliyor hala. Disiplin sürecinin sonuçları ortaya çıkmadan önce kulübe herhangi bir yaptırım uygulamak uygun olmayacaktı.”

Esasen 1949 Avrupa güreş şampiyonaları için inşa edilen İstanbul kongre merkezinin karşısındaki restoranda çayımızı yudumlarken Alp şikeyle kirlenen oyuna olan aşklarını kaybeden Türk taraftarların adına konuşuyor:

“Futbolu, sonunda ne olacağını bilmemenin heyecanıyla izliyoruz” diyor Alp. “Ancak her şeyin bir kurgudan ibaret olduğunu anladığınızda, artık bu oyunu izlemenin bir anlamı kalmamış demektir.”

İstanbul’da şike kanıtlandı, ancak çok az şey değişti…

 

Ashling O'connor, The Times

İNGİLİZCE METİN: 

Turkes escapes heat of fixing row 

Ashling O'Connor, Sports News Correspondent

 

Straddling two continents, Istanbul is a hot destination in sport. A source of one last big pay day for footballers including Didier Drogba, Wesley Schneider and Dirk Kuyt, it is also a place for sports chiefs to satisfy constituencies in both Europe and Asia.

If its stars align, Turkey’s largest city could host the 2020 Olympics and the European Championship final in the same year.

Yet while Istanbul is courted by the International Olympic Committee (IOC), Uefa and western politicians, it is as if a landmark match-fixing case in its backyard last summer never happened.

After a wire-tap investigation by police into some of Turkey’s most powerful men, one of the country’s most respected judges handed down cumulative sentences of more than 42 years for match fixing, bribery, extortion and membership of an illegal crime syndicate.

It would have been far more punitive without an 11th-hour change in the law to reduce the maximum prison sentence for match-fixing from 12 years to three.

Mehmet Ekinci’s judgment on 93 officials, players and agents included a sentence of three years and nine months for Aziz Yildirim, the Fenerbahce president.

The facts of the case are startling considering it involved just the second half of the 2010/11 season. Of the 17 games played in the top division, 13 were corrupt.

Seven involved Fenerbahce and six involved “incentive premiums” to opponents of Trabzonspor and Bursaspor, their closest rivals for the championship, in a “chairman-to-chairman” approach to rigging results.

While there was no evidence of illegal betting, links to organised crime bosses were captured in phone calls and meetings in a covert police operation that – like a similar sting in Bochum in Germany – was never intended to unearth match-fixing.

The mass convictions of club officials should have sent shock waves through international football but they barely registered outside Turkey.

Instead, Fenerbahce is on the verge of a Europa League quarter-final under the leadership of its convicted directors, released from prison on bail pending appeal of their sentences.

Trabzonspor, the club cheated out of the Turkish title on goal difference on the final day of the season, is still awaiting justice. Despite campaigns by its supporter association, BordoMavi.Net, and protests outside Uefa’s headquarters in Nyon, they are struggling to be heard.

Uefa initially took a “zero tolerance’ approach. Gianni Infantino, general secretary, wrote to the Turkish Football Federation (TFF) in August 2011, a month after the start of the trial, referring to a “considerable body of evidence” of match fixing.

In the letter, seen by The Times, Uefa told the TFF to withdraw Fenerbahce from the 2011/12 Champions League or it would open its own investigation that could result in a heavier sanction (Macedonian club FK Podeba was banned from all European competitions for eight years in 2009).

Trabzonspor, the runners-up, were entered instead. But, two years on and more than six months after the conviction of 11 Fenerbahce executives, Uefa has yet to take further action and the TFF has absolved the club of the sins of its officials.

Writing in the International Sports Law Journal last month, Alara E.

Yazicioglu, a lawyer, said: “The fact that a person qualified as a leader of a criminal organisation did not receive any penalties from a football federation defies all logic. Refusal of the cancellation of the 13 games proven to be affected is beyond understanding.” 

Trabzonspor fans claim Uefa is conflicted. In August, Yapi Kredi, co-owned by UniCredit and Koc Holdings, became the official bank of the Champions League under a three-year sponsorship deal estimated to be worth E10 million.

Ali Koc, a director of Yapi Kredi, Harrow old boy and member of Turkey’s wealthiest industrial family, was a vice-president of Fenerbahce during the fixed season although he was not implicated in any wrongdoing.

They claim a culture of conspiracy. “It is a three Monkey play: hear no evil, see no evil, speak no evil,” Erdem Egemen, a lawyer and Trabzanspor fan, said. “If you speak up you come under the pressure of politicians.” At an anti-corruption workshop organised by Interpol and Fifa in Istanbul last month, Egemen said there was no mention by the speakers of the case.

Coincidentally, it was the same day Europol dropped its bombshell that 680 matches had been fixed worldwide since 2008. Of that total, 79 matches were played in Turkey making the country the worst offender.

“I had the impression that Interpol and Fifa representatives were asked to not to talk about the Fenerbahçe case,” he said.

Most people choose to keep quiet or are told to. Mehmet Berk, a chief prosecutor in the case, was prepared to go on the record for The Times but was overruled by his bar association.

According to intermediaries, Ibrahim Akin, an Istanbul BB forward who testified that he accepted $100,000 not to score against Fenerbahce, was too scared to talk.

The fans that did asked not to be named. Yildirim, a civil engineer who made his fortune through government defence contracts, refused interview requests.

One person who would speak out was Yusuf Reha Alp, a member of the TFF’s disciplinary committee that banned three players and four club officials for between one and three years.

But he resigned in August after the TFF altered its rule to separate the actions of individuals from the clubs they represented.

The move followed a speech to the Uefa Congress in Istanbul in March last year by Recep Tayyip Erdogan, the Turkish prime minister and a Fenerbahce fan, during which he said penalising clubs would punish millions of innocent supporters.

After a meeting with Erdogan, Michel Platini, the Uefa president, said he agreed with the principle. No action was taken against Fenerbahce, which pocketed 64.1 million Turkish Lira as 2010/11 league champions.

“They’re saying the club cannot be held responsible. This is definitely not right,” Alp said. “One way or other they should be punished. There are plenty of options. Taking their trophies [BACK]is one.” He said Uefa should enforce its code of conduct, which states clubs will be sanctioned for match-fixing including point deductions and the loss of titles.

While the appeal is pending, critics believe Turkey should be sidelined in world sport rather than invited to stage its showcase events.

“If you want the Olympic Games or Euro 2020, you should at least comply with fair play principles,” Egemen said.

“Most fans don’t care as long as they have the Cup but the politicians should care, the Turkish Football Federation should care. The essence of football is if you don’t have moral values, you don’t have anything.”

Uefa said it would enforce its rules but its disciplinary inspector was finalising his report before the case could be formally heard.

"The case is pending before the Uefa disciplinary bodies and obviously it would not be appropriate to impose any sanction on the club before the outcome of that disciplinary process is known."

Sipping tea in a restaurant above Istanbul’s convention centre, originally built for the 1949 European wrestling championships, Alp says he speaks for legions of Turkish fans that have fallen out of love with a game tainted by corruption.

“We watch it for the excitement of not knowing what is going to happen,” he said. “Once you find out everything is set up, there is no point in watching it.” 

In Istanbul, the fix was proven but little has changed.

http://www.thetimes.co.uk/tto/sport/...cle3708261.ece 

Etiketler: